Πριν λίγους μήνες ταξίδεψα στην Ιαπωνία, έναν τόπο όπου η παράδοση συνυπάρχει αρμονικά με τη σύγχρονη ζωή. Αυτό που με εντυπωσίασε, πέρα από την αισθητική των τοπίων και την ευγένεια των ανθρώπων, ήταν η φυσική ευεξία που έβλεπα παντού γύρω μου.
Η Ιαπωνία δεν έχει μόνο ένα από τα υψηλότερα προσδόκιμα ζωής στον κόσμο — έχει και από τα χαμηλότερα ποσοστά παχυσαρκίας, μόλις περίπου 4%, σε μια εποχή που το φαινόμενο αποτελεί παγκόσμια “πανδημία”. Πίσω από αυτούς τους αριθμούς, κρύβεται ένας ολόκληρος τρόπος ζωής που αξίζει να γνωρίσουμε.
Ο τρόπος που τρώνε: διατροφή με σεβασμό και μέτρο
Τα πιάτα λιτά αλλά απίστευτα προσεγμένα: ψητό ψάρι, ένα μπολάκι με miso soup, μικρές ποσότητες ρυζιού, λαχανικά μαριναρισμένα σε ξύδι και λίγο τουρσί.
- Δίνει έμφαση στο ωμό και ελαφρά μαγειρεμένο φαγητό.
- Περιλαμβάνει ζυμωμένα προϊόντα όπως το miso και το natto, τα οποία ενισχύουν το μικροβίωμα του εντέρου.
- Χρησιμοποιεί φυσικές γεύσεις – ελάχιστο αλάτι, λίγα λιπαρά, καθόλου βαριά σάλτσα.
- Περιλαμβάνει τσάι, πλούσιο σε αντιοξειδωτικά.
Το πιο εντυπωσιακό είναι ότι οι Ιάπωνες τρώνε με απόλυτη προσοχή. Το φαγητό δεν είναι υπόθεση ρουτίνας ή “στο πόδι”. Είναι ιεροτελεστία. Η συνήθεια του “hara hachi bu” μια παλιά ρήση από την Οκινάουα, — να σταματούν να τρώνε όταν νιώσουν 80% πλήρεις — βαθιά ριζωμένη σε κάθε γενιά.
Το κρέας και τα βαριά, λιπαρά φαγητά καταναλώνονται πολύ πιο αραιά σε σχέση με τις δυτικές δίαιτες. Επιπλέον, οι μερίδες τους είναι μικρές — δεν γεμίζουν τα πιάτα μέχρι να ξεχειλίσουν.
Το φαγητό συνοδεύεται πάντα από μια αίσθηση τελετουργίας — είτε πρόκειται για ένα απλό μεσημεριανό είτε για μια επίσημη τελετή τσαγιού. Υπάρχει σεβασμός στην ποιότητα, στη φρεσκάδα, και στη στιγμή του γεύματος
Ο τρόπος που κινούνται: άσκηση ως τρόπος ζωής
Η κίνηση στην Ιαπωνία δεν περιορίζεται σε προγραμματισμένες ώρες στο γυμναστήριο. Είναι μέρος της καθημερινότητας:
Οι Ιάπωνες περπατούν πολύ, είτε πρόκειται για τη δουλειά, το σχολείο ή τις αγορές.
Σε κάθε πόλη, ακόμη και στις μεγαλύτερες όπως το Τόκιο, οι δημόσιες συγκοινωνίες ενθαρρύνουν το περπάτημα.
Πολλοί ηλικιωμένοι εξακολουθούν να κινούνται με άνεση, κάνοντας ποδηλασία ή απλές ασκήσεις Tai Chi σε πάρκα.Ακόμη και μέσα στα σπίτια τους, η ίδια η οργάνωση του χώρου (χαμηλά τραπέζια, παραδοσιακά καθίσματα στο πάτωμα) απαιτεί από το σώμα να κινείται με φυσικό και ευέλικτο τρόπο.
Τα λουτρά σε θερμές πηγές
Οι φυσικές θερμές πηγές, γνωστές και ως onsen, είναι εξαιρετικά δημοφιλείς στην Ιαπωνία και βρίσκονται σε πολλές περιοχές. Υπάρχουν διάφοροι τύποι θερμών πηγών, που διακρίνονται από τα μέταλλα που διαλύονται στο νερό, με κάθε μέταλλο να παρέχει διαφορετικό όφελος στην υγεία. Οι θερμές πηγές πιστεύεται ότι έχουν χαλαρωτική επίδραση στο σώμα και το μυαλό. Ανάμεσα στα οφέλη που προσφέρει η λουτροθεραπεία σε θερμές πηγές είναι η ανακούφιση από το άγχος, τον πόνο και τα δερματικά προβλήματα, η ενίσχυση της κυκλοφορίας του αίματος και της ροής οξυγόνου στους μυς και η μείωση του στρες.
Οι θερμές πηγές θεωρούνται ασφαλείς για τους περισσότερους ανθρώπους, αλλά εάν αντιμετωπίζετε κάποιο θέμα υγεία, καλό είναι να συμβουλευτείτε προηγουμένως τον γιατρό σας.
Η σχέση τους με το άγχος και την ηρεμία: Ζεν στην πράξη
Η πνευματική διάσταση της καθημερινής ζωής στην Ιαπωνία δεν είναι πολυτέλεια — είναι αναπόσπαστο κομμάτι της. Παρόλο που η Ιαπωνία είναι τεχνολογικά υπερανεπτυγμένη, η ανάγκη για ενσυνείδητη ηρεμία διατηρείται ζωντανή.
Η πρακτική του Ζεν και οι παραδοσιακές τέχνες όπως:
-
Η τελετή τσαγιού
-
Η τέχνη της ανθοδετικής (ikebana)
-
Η παρατήρηση της φύσης (όπως το hanami, δηλαδή η θέαση των ανθισμένων κερασιών)
όλες υπηρετούν την ανάγκη για εσωτερική ησυχία και συγκέντρωση στη στιγμή.
Η έννοια του “ma” — δηλαδή ο κενός χώρος ή η παύση — είναι παρούσα παντού: στη μουσική, στην τέχνη, αλλά και στον τρόπο που ζουν. Δεν φοβούνται την ησυχία. Την τιμούν.
Αυτή η κουλτούρα καθημερινής ενσυνειδητότητας (mindfulness) φαίνεται ότι βοηθά να διατηρούν όχι μόνο την ψυχική τους υγεία, αλλά και την σωματική.
Τι μπορούμε να πάρουμε μαζί μας από αυτή την κουλτούρα
Το ταξίδι μου στην Ιαπωνία με έκανε να αναρωτηθώ:
Πόσο πιο υγιείς και ισορροπημένοι θα ήμασταν αν υιοθετούσαμε λίγα, μικρά κομμάτια αυτής της φιλοσοφίας στην καθημερινότητά μας;
- Να επιλέγουμε φρέσκα, απλά υλικά στο πιάτο μας.
- Να κινούμαστε φυσικά μέσα στην ημέρα, όχι μόνο με “επίσημη” γυμναστική.
- Να σταματάμε λίγες στιγμές μέσα στη μέρα για να αναπνεύσουμε και να συνδεθούμε με το παρόν.
Η Ιαπωνία δεν μου έδειξε έναν ουτοπικό κόσμο — μου έδειξε ότι η υγεία και η χαρά βρίσκονται σε πράγματα απλά.
