Ο ίλιγγος είναι ένα σύμπτωμα και εκδηλώνεται με την αίσθηση ότι ή εσείς κινείστε ή το περιβάλλον γύρω σας περιστρέφετε. Είναι ο πιο κοινός τύπος ζάλης ενώ υπάρχουν διάφορες αιτιολογίες που τον προκαλούν όπως: το BPPV(Benign Paroxysmal Positional Vertigo = Καλοήθης Παροξυσμικός Ιλίγγος) αλλά και η νόσος Meniere που χαρακτηρίζεται από περιοδικές κρίσεις ιλίγγου, εμβοών, αισθήματος πληρότητας του αυτιού και απώλεια ακοής.
Τι ρόλο μπορεί να παίξει η διατροφή;
Από επιστημονικά δεδομένα μια συγχρονική μελέτη του 2015 που έγινε με συμμετέχοντες 487 ηλικιωμένους βρήκε σημαντική σχέση μεταξύ του BPPV και της ανεπαρκούς πρόσληψης υδατανθράκων και φυτικών ινών και της αυξημένης πρόσληψης πολυακόρεστων λιπαρών οξέων. Ωστόσο, η μελέτη καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το θέμα χρήζει περαιτέρω διερεύνησης.
Σε μελέτη του 2023 κατά την οποία μελετήθηκαν τα επίπεδα της 25 υδροξυβιταμίνης D στον ορό με τη συχνότητα εμφάνισης του BPPV και τα ποσοστά υποτροπής αυτό που διεξάχθηκε ως συμπέρασμα ήταν ότι πολλοί ασθενείς με BPPV είχαν ανεπαρκή επίπεδα βιταμίνης και οι ασθενείς με υποτροπές είχαν σημαντικά χαμηλότερα επίπεδα από εκείνους χωρίς υποτροπές.
Ορισμένες συνήθειες που μπορεί επίσης να εντείνουν τα συμπτώματα είναι:
Καφεΐνη: Η κατανάλωση άφθονων ροφημάτων με καφεΐνη μπορεί να αυξήσει την αίσθηση του βουητού μέσα στα αυτιά. Επομένως συστήνεται ο περιορισμός του τσάι, του καφέ, των ενεργειακών ποτών και οτιδήποτε άλλο την περιέχει (πχ αναψυκτικά τύπου cola).
Το πολύ αλάτι: Το αλάτι προκαλεί κατακράτηση υγρών στον οργανισμό, επηρεάζοντας την ισορροπία τους και την πίεση. Μια διατροφή πλούσια σε αλάτι μπορεί να επηρεάζει την εσωτερική ομοιόσταση του αιθουσαίου συστήματος. Πρέπει, επίσης, να αποφεύγονται τροφές πλούσιες σε νάτριο, όπως σάλτσα σόγιας, πατατάκια, ποπ κορν, τυρί, τουρσί, κονσέρβες κ.ο.κ. Μπορείτε να αντικαταστήσετε το συμβατικό αλάτι με αλάτι χαμηλής περιεκτικότητας σε νάτριο.
Κάπνισμα: Η νικοτίνη έχει αποδειχτεί ότι πιέζει και περιορίζει τα αιμοφόρα αγγεία και όταν αυτό συμβαίνει, τα προβλήματα του αιθουσαίου συστήματος χειροτερεύουν. Ακόμη, μειώνει τη ροή του αίματος στον εγκέφαλο και εμποδίζει την ανάκαμψη.
Αλκοόλ: Το αλκοόλ επηρεάζει αρνητικά τον μεταβολισμό, αφυδατώνει τον οργανισμό και οι μεταβολίτες του είναι βλαβεροί για το εσωτερικό του αυτιού και τον εγκέφαλο. Μπορεί επίσης να πυροδοτήσει ίλιγγο, ημικρανία, ναυτία και εμετό σε κάποιον που είναι επιρρεπής στους ιλίγγους, ενώ εμποδίζει την αποκατάσταση και την επαναφορά και επηρεάζει αρνητικά τις γνωστικές λειτουργίες. Τέλος, μπορεί να παρέμβει στη δυναμική των υγρών στο εσωτερικό του αυτιού και να πυροδοτήσει ίλιγγο και στην περίπτωση κατανάλωσης κρασιού να έχετε περιστατικό ημικρανίας.
Ακόμη καλό είναι να αποφεύγονται:
- Αναψυκτικά και γενικότερα συμπυκνωμένα υγρά με ζάχαρη ή αλάτι
- Τουρσί και τροφές που έχουν υποστεί ζύμωση
- Επεξεργασμένες τροφές
- Τηγανητά
- Ψωμί και γλυκά
Τροφές που αποτρέπουν την εμφάνιση ιλίγγου είναι:
- Τροφές πλούσιες σε μαγνήσιο όπως σπόροι, ξηροί καρποί, φασόλια, γάλα μαγνησίας και πράσινα φυλλώδη λαχανικά. (Αντίθετα, η κατανάλωση τροφών, συμπεριλαμβανομένου του γιαουρτιού, που έχουν υψηλές ποσότητες ασβεστίου σε περίσσεια έχει ως αποτέλεσμα την εξάντληση των επιπέδων μαγνησίου του σώματος και οδηγεί σε ίλιγγο).
- Τροφές πλούσιες σε κάλιο: Η μπανάνα, η ντομάτα, το αβοκάντο, η γλυκοπατάτα, τα φασόλια βοηθούν στην απομάκρυνση των παραπανίσιων υγρών από τον οργανισμό.
- Καρύδια και ξηροί καρποί γενικότερα: Είναι αντιοξειδωτικοί, αντιφλεγμονώδεις, βελτιώνουν την κυκλοφορία του αίματος στον οργανισμό και το εσωτερικό του αυτιού και μειώνουν την πίεση στο αυτί. Στις περιπτώσεις της αιθουσαίας ημικρανίας παρ’ όλ’ αυτά, οι ξηροί καρποί πρέπει να αποφεύγονται.
- Τζίντζερ: Η γνωστή σε όλους μας πιπερόριζα μπορεί να απαλύνει τα συμπτώματα του ιλίγγου (ναυτία, τάση για λιποθυμία και εμετό), αλλά δεν συστήνεται για ασθενείς που λαμβάνουν αντιπηκτικά και φάρμακα για το σάκχαρο.
- Τροφές πλούσιες σε βιταμίνες Β, βιταμίνη C, ψευδάργυρο: οι τροφές αυτές μπορούν να αποκαταστήσουν ζημιές στα νεύρα και να βελτιώσουν την κυκλοφορία του αίματος, καταναλώστε ξηρούς καρπούς, ηλιόσπορους, φασόλια και ρεβίθια, ολικής άλεσης προϊόντα, θαλασσινά, μανιτάρια, σπανάκι. Δοκιμάστε και συμπλήρωμα βιταμινών Β για καλύτερα αποτελέσματα.
- Τροφές πλούσιες σε μαγνήσιο: όπως μπανάνα, σπανάκι, λάχανο, φαγόπυρο, αβοκάντο, σπόροι κολοκύθας, χουρμάδες, στρείδια, μπρόκολο, αμύγδαλα κ.ά. Υπάρχουν κάποιες έρευνες που έχουν συνδέσει την έλλειψη μαγνησίου με ζαλάδες, γι’ αυτό φροντίστε να το έχετε σε επάρκεια στην καθημερινότητά σας.
- Ginkgo Biloba: Είναι γνωστό για τη δράση του στην ενδυνάμωση της μνήμης, αλλά έχει αποδειχτεί ότι βοηθά και σε περιπτώσεις ιλίγγων, ενώ έχει πλούσια αντιοξειδωτική δράση.
- Νερό: φροντίστε να πίνετε πολύ.
Τι να προσέξετε;
Επί επιμονής του ιλίγγου και μέχρι αποθεραπείας του είναι αναγκαίο να τροποποιηθούν μερικές καθημερινές συνήθειες και δραστηριότητες για να ελεγχθεί αποτελεσματικότερα η πιθανή έκλυση του ιλίγγου.
- Αποφεύγουμε να πλαγιάσουμε στην πλευρά του αυτιού που πάσχει.
- Προσέχουμε τις κινήσεις της κεφαλής στο κομμωτήριο, στον οδοντίατρο, στο γυμναστήριο και το κολυμβητήριο.
- Αποφεύγουμε την έντονη καταπόνηση, το σκύψιμο και το απότομο σήκωμα, καθώς και την κίνηση της κεφαλής σε ακραίες θέσεις. Αποφεύγουμε την έντονη και απότομη κίνηση πάνω, κάτω ή αριστερά, δεξιά.
- Μόλις ξυπνήσουμε το πρωί παραμένουμε στο κρεβάτι για 1 με 2 λεπτά πριν σηκωθούμε από αυτό.
- Αποφεύγουμε να ξαπλώσουμε ύπτια, με την πλάτη μας, χωρίς να υποστηρίζεται ο αυχένας μας από μαξιλάρι.
Συμβουλές άσκησης κατά τον Ίλιγγο
Εάν αισθανθείτε ζάλη κατά τη διάρκεια της άσκησης, διακόψτε ό,τι κάνετε και ξεκουραστείτε. Καθίστε σε μια καρέκλα, περπατήστε, πιείτε νερό ή καταναλώστε ένα μικρό σνακ. Αν η ζάλη δεν υποχωρήσει μετά την κατανάλωση υγρών ή τρώγοντας κάτι και δεν καλυτερεύει μετά από μία ώρα, απευθυνθείτε σε έναν γιατρό.
Μπορεί να μην είναι πάντα δυνατό να αποφευχθεί ο ίλιγγος, αλλά υπάρχουν ορισμένα πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να μειώσετε τον κίνδυνο να τον αναπτύξετε ή να αντιμετωπίσετε επαναλαμβανόμενα επεισόδια:
Παραμένετε ενυδατωμένοι – Πίνετε νερό
Η αφυδάτωση μπορεί να συμβάλει σε ζάλη και ζαλάδα. Η κατανάλωση νερού είναι σημαντική πριν, κατά τη διάρκεια και μετά τη γυμναστική. Είναι σημαντικό να παραμένετε καλά ενυδατωμένοι, γιατί όταν ασκείστε, τα υγρά αποβάλλονται μέσω της εφίδρωσης. Να έχετε πάντα μαζί σας νερό, και αν ασκείστε έξω, προσπαθήστε να αποφεύγετε την άσκηση κατά τις πιο ζεστές ώρες της ημέρας για να αποφύγετε πιθανή ζάλη και θερμοπληξία.
Αναπνέετε βαθιά
Η σωστή αναπνοή έχει ηρεμιστική επίδραση, ενώ παράλληλα θα σας βοηθήσει να αποφύγετε την αδιαθεσία από την έλλειψη οξυγόνου. Πολλοί άνθρωποι συνηθίζουν να αναπνέουν μόνο από το στήθος. Όταν γυμνάζεστε είναι καλύτερο να χρησιμοποιείτε το μέγιστο της ικανότητας της αναπνοής σας. Αυτό σημαίνει μια βαθιά, πλήρη εισπνοή και εκπνοή που «φουσκώνει» τα πλευρά καθώς και την πλάτη. Από την άλλη, πρέπει να είστε προσεκτικοί να μην αναπνέετε υπερβολικά, τόσο που θα μπορούσε να σας προκαλέσει ζάλη και να οδηγήσει ακόμη και σε υπεραερισμό!
Κυκλοφορία
Η απότομη μείωση της κυκλοφορίας του αίματός σας μετά την άσκηση μπορεί επίσης να προκαλέσει ζάλη. Όταν συμμετέχετε σε αερόβιες ασκήσεις, ανεβαίνει ο καρδιακός ρυθμός σας, αυξάνεται η κυκλοφορία του αίματος και προκαλείται διαστολή των αιμοφόρων αγγείων. Όταν διακόψετε τις έντονες κινήσεις, τόσο ο καρδιακός ρυθμός όσο και η κυκλοφορία του αίματος μειώνονται και πάλι, ωστόσο τα αιμοφόρα αγγεία σας εξακολουθούν να διαστέλλονται. Ο συνδυασμός αυτών των παραγόντων μπορεί να σας προκαλέσει προσωρινά λιποθυμία και ζάλη.
Βιβλιογραφία:
- A Rocha Schultz, RD Neves- Souza, VD Souza Pinho Costa, CL Meneses-Barriviera, PP Rigotti – Franco, LL D Moraes – Marchiori, Is There a Possible Association between Dietary Habits and Benign Paroxysmal Positional Vertigo in the Elderly? The Importance of Diet and Counseling, Int. Arch. Otorhinolaryngol. 19 (4), Oct-Dec 2015.
- LH Cobb, VO Bailey, YF Liu, MT Teixido, HG Rizk – Auris Nasus Larynx, Relationship of vitamin D levels with clinical presentation and recurrence of BPPV in a Southeastern United States institution 2023 Elsevier.
